Obecne znaczenie patriotyzmu jest wręcz nieporównywalne z tym sprzed wielu dziesięcioleci. Mało który Polak potrafi zanucić więcej niż jedną zwrotkę hymnu, bądź wymienić więcej niż dwie ważne dla polskiej historii daty.
W szkołach nie przykłada się wielkiej wagi do wpajania dzieciom wartości patriotycznych, wychowując pokolenie dążące do stania się „obywatelami świata”. W czasie świąt narodowych, na osiedlach, dumnie noszących nazwy pochodne od nazwisk wielkich Polaków, wywieszone flagi nierzadko można policzyć na palcach jednej ręki, a ludzie zamiast uczestniczyć w przygotowanych w tym okresie uroczystościach, wolą obejrzeć seriale nadawane w telewizji…
Dlatego kwestia odpowiedniego wychowania młodego pokolenia jest dzisiaj szczególnie istotna, kiedy jak nigdy dotąd wpływ na młodzież ma kultura masowa. W imię fałszywie pojmowanej wolności usiłuje się lansować wśród młodych ludzi postawy całkowicie sprzeczne z wartościami, w których od pokoleń wychowywano Polaków.
Oznacza to, że ogromnym wyzwaniem dla rodziców i dziadków, jak również dla polskiej szkoły, jest wychowanie młodzieży w duchu poszanowania naszej tożsamości narodowej. Mamy święty obowiązek przekazać im to, co zostało przekazane nam, kształtując w nich przywiązanie do tradycyjnych wartości. Jesteśmy to winni zarówno naszym przodkom, jak i młodym, których musimy obronić przed wtłaczanym do Polski pod pozorem „nowoczesności” zepsuciem.
Mnie, jako żołnierzowi, który uczestniczył w misjach, dane było widzieć przykłady „dawnego klasycznego patriotyzmu” polskich żołnierzy, dlatego wiem, że jako naród nadal jesteśmy do tego zdolni. Wiem też jednak, że z powodu poświęcenia tych młodych ludzi cierpią ich najbliżsi, dlatego cieszę się bardzo, że jako naród, żyjemy w warunkach pokoju i niepodległości i nasze codzienne przejawy miłości ojczyzny są z reguły mniej heroiczne i oczywiste, ale chyba równie trudne. Naszej córce, mówimy zawsze z żoną, że patriotyzm na co dzień powinien być wyrażany poprzez solidne wypełnianie podstawowych obowiązków obywatelskich, takich jak: pełnienie służby wojskowej, płacenie podatków, ochrona środowiska, własności i zasobów naturalnych własnego kraju, aktywna troska o honor ojczyzny i dobre imię rodaków. Tłumaczymy jej również, że w pełni dojrzały patriotyzm wyraża się w jeszcze bardziej osobisty i konkretny sposób, a jego przejawami jest pięć reguł:
1. Znajomość historii, tradycji i wartości narodowych.
2. Troska o osobisty rozwój.
3. Troska o rodzinę.
4. Kompetentna aktywność zawodowa.
5. Rozważna aktywność społeczna.
W naszej opinii wszystkie pięć reguł rozwijanych jest w niej, przez bycie członkiem Związku Harcerstwa Polskiego. ZHP jest ogólnopolskim, patriotycznym stowarzyszeniem należącym do światowego ruchu skautowego. ZHP jest nie tylko otwartą, apolityczną organizacją, ale przede wszystkim ruchem społecznym kształtujący postawy i charaktery. ZHP wspiera wychowanie dzieci i młodzieży zgodnie z harcerskimi wartościami, takimi jak: patriotyzm, braterstwo, przyjaźń, służba, wiara, praca, sprawiedliwość, wolność i pokój. Wartości te, zapisane w Obietnicy i Prawie Zucha oraz Przyrzeczeniu i Prawie Harcerskim, odnajdujemy w tworzonej przez dziesiątki lat kulturze organizacji. Tworzą one kodeks postępowania i kształtują styl życia członków ruchu harcerskiego, przy czym każdemu z nich pozwalają kreować osobistą drogę ich realizacji w budowanych indywidualnie próbach na kolejne – harcerskie i instruktorskie – stopnie.
Celem ZHP jest wychowanie wartościowych obywateli Polski przez kreowanie ich wszechstronnego rozwoju duchowego, społecznego, intelektualnego i fizycznego, wg harcerskich zasad (ideałów): służby Bogu, Polsce i bliźnim.
Niewątpliwie dla każdego patriotyzm jest czymś innym. Pytając staruszka o istotę patriotyzmu, otrzymamy całkiem inną odpowiedź, niż w przypadku podobnie postawionego pytania przed uczniem gimnazjum. Jest to zrozumiałe i oczywiste, bo analogicznie do rozwoju cywilizacji i związanej z nim globalizacji oraz wraz z upływającym czasem, pojęcie patriotyzmu przeszło niebagatelną ewolucje.
Krzysztof Gandziarek
